Game of Poems van Ellen Deckwitz, Ingmar Heytze en Thomas Möhlman

Game of Poems by Ellen Deckwitz
My rating: 5 of 5 stars

In de eerste aflevering van de podcast Endgame of Thrones, waarin elke aflevering van het achtste en laatste seizoen van Game of Thrones (GoT) wordt besproken, vertelt Ellen Deckwitz dat ze, ter voorbereiding, snel alle episodes van GoT heeft bekeken. Dat blijkt een verstandige zet, althans, nadat ik besloot hetzelfde te doen werd niet alleen het bekijken van het laatste GoT-seizoen een stuk interessanter, maar ook het lezen van de ‘poems’ uit deze dichtbundel.

Ellen Deckwitz, Ingmar Heytze en Thomas Möhlman schreven gedichten bij elke, letterlijk elke aflevering van GoT uit alle voorgaande zeven seizoenen. In de eerder genoemde podcast zijn de gedichten te horen die nav seizoen acht zijn ontstaan. De drie dichters hebben niet van het begin af aan bij elke episode een gedicht gemaakt, maar zijn ergens in het vijfde seizoen op het idee gekomen. Vandaar dat er zo nu en dan gedichten zijn waar stiekempjes vooruitgeblikt wordt, zoals in het gedicht bij aflevering 2-4 Garden of Bones waarin (onder andere) Robb Stark wordt toegesproken:

[...]Vanaf je eerste dag
ligt in het bruidsbed een rekening op vereffening
te wachten. Maar dit meisje, haar mouwen rood
als de banieren in de verte, ze is al zwanger voor je
naar haar kijkt, je bent bereid alles voor lief te nemen:
woedende moeder, bruiloft vol bloed. [...]

Of, nog eerder, in het gedicht bij 1-8 The pointy End dat eindigt met een verwijzing naar het begin van seizoen 4:

Een schram moet je verzorgen, een ontsteking koesteren,
brave hond, kleine moordmachine in de maak, niet vandaag.

Het is een gedicht opgedragen aan Arya Stark, “het kleine meisje dat een groot deel van de serie een waslijst van namen loopt te mompelen - namen van mensen die ze stuk voor stuk wil vermoorden”, want de gedichten zijn geïnspireerd door de afleveringen, en niet altijd een samenvatting ervan. Zo zegt Qhorin Halfhand in 2-6 The Old Gods en the New  “Wild creatures have their own rules, their own reasons. You’ll never know them” en is dat aanleiding voor een gedicht over mensen en beesten, mensen als beesten, gekooide mensen of beesten en wordt de vraag gesteld of het altijd erg is om gekooid te zijn::

[...] Even verlangt ze terug naar de kooi,
het waren tralies ja maar ze blonken. Je kon jezelf erin zien.

Elke aflevering is niet alleen voorzien van een gedicht, maar ook van begeleidend proza dat vrijwel altijd iets over de aflevering vertelt en hoe of waarom het gedicht (zo) is ontstaan. Soms is er kritiek, zoals bij 4 -3 Breaker of chains waarin tussen neus en lippen door wordt gemeld dat “de aflevering trager verloopt dan het tempo waarin GRRM werkt aan A dream of Spring”, soms een nuttige aanwijzing, zoals bij 3 - 9 The rains of Castamere waarin iedereen die “zin heeft om een oneindige reeks verschrikte gezichten te bekijken” de tip krijgt om op YouTube te gaan zoeken naar ‘GoT Red Wedding reactions’ en soms worden er vergelijkingen gemaakt. Vergelijkingen met dichters van voorheen (Gorter, Lucebert, Nijhoff) en soms met zichzelf: “De prins van Winterfell is Theon Greyjoy, ook al zo iemand die je niet wilt zijn. Dat geldt voor verreweg de meeste personages, maar het is niet erg om toe te geven dat je bepaalde aspecten wel zou willen: [...] het goddelijke lichaam van Michiel Huisman als Daario Naharis (minstens twee van de drie makers van dit boek mokken geregeld tegen hun partner: ‘zo kan ik er ook uitzien’ - terwijl vooral de oudste van de twee wel beter weet).”
Een van de vele hoogtepunten in deze fantastische bundel is het buitengewoon ironische gedicht MOEDERS bij het onvergetelijke Battle of the Bastards (6 - 9) dat speelt met Joan Armatrading's If women ruled the world . En dat terwijl de drie dichtende volgers onmogelijk op de hoogte konden zijn van de bijeenkomst in deel 7 - 2 Stormborn waarin vrouwen op de troon zitten, en veldslagen en moordaanslagen voorbereiden. De laatste strofe is, kortom, profetisch (en controleerbaar) juist:

[...] een vrouw is een man zonder
zwaardje tussen de benen, ze vecht met eender
geweten, knietjes onder de gordel, brandschone
handen, hooguit wat beter in smoren en branden.

Zwaardje, Knietjes? Geniaal! Net als die verwijzing naar het bereiden van maaltijden aan het eind.
Of je van deze dichtbundel zult genieten zonder dat je de afleveringen vers in je geheugen hebt zitten, is maar de vraag. Laat ik eindigen met twee willekeurige gedichten, zodat iedereen zelf de proef op de som kan nemen:

LAATSTE VAN ZIJN LOOT

‘Everywhere in the world they hurt little girls’
- Cersei Lannister

We zalven de zoveelste koning, deze keer tooien we een kind
met die kroon van lood, de weduwen staan alweer klaar
om het volgende huwelijk te bekokstoven, elders

wordt een meisje voorgesteld aan haar zoveelste verloofde.
De aanstaande zegt terloops: “Werd jouw vader ook niet vermoord?
Onthoofd toch? Nou ja, de mijne hebben ze vergiftigd.’Ach kinderen,

hoe ze jullie dwingen plaats te nemen op tronen, het bed te delen,
dat is de prijs die je voor je afkomst betaalt, de luxe waarin je
opgroeide, dat je gratis leerde lezen en nu ben je verder

van huis, in de gaten van de nacht droomde je over
je broer - maar voor ontmoeten is het nog te vroeg, het verkeerde
seizoen, daarvoor ben je nog niet beschadigd genoeg.

Bovenstaand gedicht is gemaakt naar aanleiding van aflevering 4 - 5 First of his name en onderstaande is ontstaan uit 5 - 3 High Sparrow op het moment dat "de serie van misogynie naar verlicht feminisme" scharniert.

JE KUNT NIEMAND ZIJN

'We're often stuck with the names our enemies give us'
- De High Sparrow

Namen zijn slavenbanden, ze labelen je met Stark, Tarth
of Targaryen en trekken je naar het altaar. Een pion
die het tot koningin zal schoppen, je moet spelen
dat je iemand bent. Nooit zo naamloos als een kraai,
hoe zwart je je haren ook verft. Elke vrouw kan
met een schamel jawoord worden afgedankt, zie de ijswitte
strengen in het zomerblonde haar, hoe de winter ook daar
nadert. Misschien kan je de toekomst nog lezen in de vlucht
van zwaluwen. Ze vliegen laag en vertellen steeds hetzelfde
verhaal. Of je nu vloeren veegt, je met een platinablonde pruik
voor Khaleesi uitgeeft: hoe hard je ook krabt, je komt nooit
van je hoofd af. Koningin-moeder, bediende, hoefdame of hoer:
voor iedere titel zal je moeten bloeden. Je hoort ze
achter je rug om schateren. Pas als het te laat is
weet je wat het betekent om iemand te wezen.
Hoe tergend langzaam je daar kapot aan gaat.

Maar laat nu niet de conclusie zijn dat deze dichtbundel 'niet voor jou' is, als je deze gedichten niet helemaal kunt plaatsen! Concludeer dat je GoT opnieuw moet gaan bekijken, met deze dichtbundel in de hand.

View all my reviews