Sabrina van Nick Drnaso

Sabrina by Nick Drnaso
My rating: 4 of 5 stars

Op het eerste gezicht een eenvoudig verhaal. Een vrouw verdwijnt spoorloos. Haar vriend 'ontvlucht' hun huis om bij een vriend zijn verdriet te verwerken. En ook haar zus Sandra wordt gevolgd in de tijd die volgt op de verdwijning van Sabrina, zoals haar van de aardbol verdwenen zus heet.
Al vrij snel wordt duidelijk wat er gebeurd is met Sabrina, maar wat dan volgt is - voor mij dan toch - onverwacht en ik ga er (daarom) dan ook niet teveel over vertellen, omdat ik - voor één keer - denk dat het goed is om vooraf zo weinig te weten over de inhoud van dit boek. Ik beperk me ertoe te zeggen dat het de familie en vrienden van Sabrina niet gemakkelijk wordt gemaakt om haar verlies te verwerken, dankzij allerlei virtuele idioten.

Wat Sabrina, mocht dat nog nodig zijn, absoluut duidelijk maakt, is dat dit medium (comic, graphic novel, beeldroman, hoe je het ook wilt noemen) niet(s) onder doet voor boeken met alleen letters. De tekeningen van Drnaso zijn bedrieglijk simpel, en bijzonder effectief in het scheppen van sfeer. Sommige gedeelten bestaan uitsluitend uit frames met tekst, maar dat klopt (dan) precies met het medium dat op dat moment verbeeld wordt. Andere delen bevatten geen tekst, omdat de afbeeldingen alles vertellen.
Of Sabrina terecht op de longlist van de Booker is opgenomen durf ik niet te zeggen. Het is niet de uniekste, beste, origineelste, enz-ste graphic novel die ik ooit gelezen heb, maar het is wel een uitstekend verteld verhaal over - onder andere - de donkere krochten van wat om de een of andere reden nog steeds sociale media genoemd wordt.


Vulture publiceerde in mei 2018 een interessant interview met Nick Drnaso waarin onder andere bovenstaande afbeelding is opgenomen.

View all my reviews

There there van Tommy Orange

There There by Tommy Orange
My rating: 5 of 5 stars

Over de titel van Tommy Orange's sterke debuutroman doet hij niet geheimzinnig. Hij haalt Gertrude Stein aan die – na jarenlang elders te hebben gewoond – bij terugkeer constateert dat er zoveel veranderd is, dat er vrijwel niets van het Oakland uit haar jeugd is overgebleven en dat als volgt verwoordde: “The trouble with Oakland is that when you get there, there isn't any there there.” Dene Oxendene, een van de hoofdpersonen in There there, meent dat dat ook opgaat voor de oorspronkelijke inwoners van de VS (en Midden- en Zuid-Amerika):

But for Native people in this country, all over the Americas, it’s been developed over, buried ancestral land, glass and concrete and wire and steel, unreturnable covered memory. There is no there there.

Lang niet alle hoofdpersonen in There there zijn zich dat bewust, maar dat die 'there' ontbreekt, blijkt veelvuldig. Bij de jonge Orvil Red Feather bijvoorbeeld, die regelmatig 'indiaant' door zich te voorzien van – helaas te kleine – indiaanse regalia en dan iedere keer voor de spiegel staand constateert dat hij er belachelijk uitziet: een indiaan die zich verkleedt als een indiaan. Vietnamveteraan Bill Davis, inmiddels schoonmaker in het Oakland Coliseum, heeft heimwee naar de vijf jaar die hij in San Quentin moest doorbrengen, omdat hij daar niets hoefde te zoeken en kon lezen.

He read and kept his head down. Let the years dissolve the way they could when you were somewhere else inside them, in a book, on the block, in a dream.

De sinds tien dagen sobere Jacquie Red Feather bezoekt de conferentie “Keeping Them from Harm” dat tot doel heeft maatregelen te verzinnen om het gigantisch hoge aantal zelfmoorden onder indiaanse jongeren terug te brengen. Een van de sprekers vraagt zich af hoeveel zin het heeft nog meer netten onder bruggen te hangen, zolang hun kinderen denken dat het beter is om dood te zijn dan te leven in deze wereld. Hoe geloofwaardig is het als je enige argument is dat “burning alive” beter is “than leaving when the shit gets too hot for them to take”?

Twaalf mensen, onder wie de genoemde Dene, Orvil, Bill en Jacqui, worden gevolgd in hun voorbereiding op weg gaan naar de powwow in Oakland. Stukje bij beetje, in elkaar steeds afwisselende aparte hoofdstukken, wordt van iedereen duidelijk wie ze zijn, wat ze tot dan toe meegemaakt hebben en wat hun onderlinge band is. Allemaal krijgen ze vroeg of laat op de een of andere manier te maken met trieste zaken als alcoholverslaving, misbruik, dood, tienerzwangerschappen, dakloosheid, berovingen of schietpartijen. Het is Orange's droge, soms zelfs droog-komische wijze van vertellen die voorkomt dat There there een melodramatische draak wordt. Bovendien zit het verhaal vol kleine komische situaties die op slapstickachtige wijze tot leven worden gebracht. Je ziet de oude Bill die met zijn vuilnisgrijper de drone najaagt die het waagt te landen op het heilige gras van het Coliseum, net zoals je meevoelt met Orvil, Loother en Lony (nee, niet rijmend op pony) die nog altijd verontwaardigd zijn over het feit dat hun moeder koos voor – expres! – verkeerd gespelde namen. Zo fijn apart, vond ze.

Manny, he said they’re gonna rob a fucking powwow. Crazy, right? Shit sounded fucking stupid to me at first. Then it had me fucked up cuz of Dad. You remember he used to always tell us we’re Indian.

Allemaal bereiken ze in het laatste deel de powwow, maar vier van hen doen dat met de bedoeling een overval te plegen. Ze zijn van plan dat te doen met behulp van 3D-geprinte plastic pistolen om de strenge bewaking te omzeilen. Dat zorgt voor een spannend Coen broers-achtig einde, maar staat tegelijkertijd symbool voor de indiaanse ervaring: terwijl iedereen aan het herontdekken is wat het is een indiaan te zijn, fluiten niets en niemand ontziende kogels uit witte wapens in de rondte.

Gelezen en gerecenseerd voor Hebban.nl

View all my reviews

Moeders van anderen van Mirthe van Doornik

moeders van anderen by Mirthe van Doornik
My rating: 4 of 5 stars

Bij vraag 9 van de Hebbanleesclub met dit boek, meldde ik dat ik voortaan al mijn foto's en filmpjes zou controleren op kinderen van andere moeders, want als iets me gaat bijblijven is het wel die zinsnede uit de epiloog.

Het is knap dat Mirthe van Doornik met dit debuutverhaal mij zo heeft weten te boeien, want ze was de (voorlopig, zo heb ik mij voorgenomen,) laatste in een rij van debuten waarin over het opgroeien in een problematische gezinssituatie wordt verhaald. Samen met Klaproos van Anne-Fleur van der Heiden, is Moeders van anderen een hoogtepunt in die rij gebleken.

Natuurlijk valt er best eea op bijvoorbeeld de vertelwijze aan te merken. Het verschil in stem tussen Nico en Kine, de twee zussen die onder de hoede van hun aan alcohol verslaafde moeder opgroeien, had groter moeten. Zeker aan het begin van het verhaal als het leeftijdsverschil tussen beiden alleen al in hun woordenschat en wijze van uitdrukken voor een verschil had moeten zorgen. Dat verschil zou er niet alleen moeten zijn omdat er een leeftijdsverschil is tussen de zussen, er ligt ook een aantal jaar tussen het eerste deel waarin Kine, de jongste, aan het woord is en het tweede deel waarin Nico vertelt wat er zo allemaal gebeurt.

De opzet die Van Doornik heeft gekozen werkt geweldig. Om en om komen Kine en Nico aan het woord en telkens is de periode waarin ze aan het woord zijn een aantal jaar later geplaatst. Zo is Kine in 1997 de woordvoerder, Nico in 1999, Kine weer in 2001, Nico in 2004 om dan ineens een sprong van tien jaar te maken waarin Kine weer aan het woord is. Zon'n opzet zorgt ervoor dat je als lezer lang niet alles te weten komt van de zussen en hun omgeving. Er gebeuren dingen in de jaren die tussen twee delen liggen, die hun effect hebben op het deel dat je aan het lezen bent, maar nooit expliciet benoemd worden. Zo kom je bijvoorbeeld nooit te weten waarom de moeder van Nico en Kine geen contact meer heeft met haar eigen moeder. Daar moet je tegen willen kunnen, maar als je dat accepteert, is het heel plezierig om zo 'schijfjes leven' opgediend te krijgen en over die 'gaten' en 'rafels' na te denken. Of dat gewoon voor lief te nemen, natuurlijk.

Moeders van anderen is nergens zo mistroostig dat Nico of Kine de tranen uit je oogbollen trekken, gelukkig, maar bij tijd en wijle is het leven van beide zussen wel knap deprimerend en soms gewoon triest. Gelukkig heeft Kine Nico om bij te schuilen, maar dat geldt andersom minder voor Nico. Nico is de oudste, tenslotte.
Het is soms verbijsterend te lezen wat er zoal bij je buren aan de hand kan zijn, maar het blijft niet bij verbijsteren... Moeders van anderen stemt tot nadenken en beter om je heen kijken. En naar foto's kijken, natuurlijk, vooral de foto's die je hebt gemaakt bij je bezoek aan Disneyland ... en waar je - wellicht - voor even de moeder van andere kinderen was.

Gelezen ihkv de (blind date) Hebbanleesclub Moeders van anderen

View all my reviews

Niet dat het iets uitmaakt van Bert Moerman

Niet dat het iets uitmaakt by Bert Moerman
My rating: 2 of 5 stars

Na een pagina of tien was het karakter, de wijze waarop de hoofdpersoon in de wereld stond en zijn blik op anderen (en vooral die op vrouwen) wel klip en klaar. Daar zat vervolgens, tot aan bijna de laatste pagina, geen enkele ontwikkeling in. Niet erg, onsympathieke hoofdpersonen kunnen geweldig zijn, maar deze was, helaas, slechts een voorspelbaar en matig uitgewerkt stereotiepje. En zo bedoeld.

Dat is lastig, want dan moet er wel iets anders zijn dat ervoor zorgt dat je door wil lezen. Dat zou het toewerken naar een climax kunnen zijn, maar dat ontbreekt in dit boek totaal doordat alles veel te lang wordt uitgesponnen. Halverwege wordt er plotseloos een koffer met geld in het verhaal geplempt, waar de auteur dan nog fijntjes een personage het volgende over laat zeggen:

'Maar geen enkel zichzelf respecterend auteur zou durven komen aanzetten met een aktetas met [piep]. Anderzijds zou het wel een goede katalysator voor een plot zijn. Ik ruik een verhaal, maar het stinkt'.

Nou. Dat klopt. En het feit dat bovenstaande knipoog volgt, verandert niets aan de gemakzuchtigheid en de stank. Bovendien blijft het verhaal voortkabbelen, zelfs nadat de koffer is verschenen. Maar... ook dat is zo bedoeld.

De 'jij-vorm' waarin het verhaal verteld wordt, is - zo blijkt later - nodig, en natuurlijk dapper gekozen want het is beslist niet het makkelijkste vertelperspectief. Dat bleek ook wel, want deze vorm en de gekozen 'gimmick' beperkten de schrijver enorm in zijn mogelijkheden om hier een goed, boeiend verhaal van te maken. Of dat nu de bedoeling was, betwijfel ik...

Al deze keuzes zijn, zeker achteraf, te begrijpen, maar zorgen, wat mij betreft, niet voor een fijn of goed boek. Soms vergeef ik een auteur alles door wat er op die laatste pagina('s) gebeurt Alle ergernis, alle worstelingen met taal, vertelperspectief, stijl. het verhaal of de personages verdwijnen dan, omdat het einde al het voorgaande ineens briljant maakt. Moerman liet me echter niet worstelen... ik fronste wat wenkbrauwen, verveelde me en trachtte zo snel mogelijk het einde van het boek te halen. Daar wachtte de 'gimmick' op onthulling, waarmee al het voorgaande verklaard werd... Het zou een kort verhaal briljant gemaakt hebben, maar wekte bij dit 'lange' verhaal alleen nog een allerlaatste fronsen van mijn wenkbrauwen op.

Gelezen ihkv de Hebbanleesclub Niet dat het iets uitmaakt

View all my reviews

Don Quichote van Flix

Don Quichote by Flix
My rating: 4 of 5 stars

In een dorpje, niet ver hier vandaan, leeft een oude man in een groot huis. Hij tikt dagelijks brieven aan de Markerwaardse Volksvriend om zijn beklag te doen:

Verdiept u zich maar eens in deze materie, dan zult u begrijpen dat stripverhalen gevaarlijk zijn! Ze hebben namelijk niets met de realiteit te maken. Daarom eis ik in naam van alle lezers en weldenkende: houd hier nu e i n d e l i j k eens mee op!

Op een dag ontdekt de oude man, Alonso Quijano genaamd, dat zijn vriend Don Moliniero zijn grond verkocht heeft en daarmee het pact verbreekt dat zij, samen met de bakker Sancho Panza, een tijd geleden hebben gesloten. Het pact hield in dat zij hun land nimmer zouden verkopen om TEBoSloo op die manier te beschermen tegen de moderniteit. Terwijl Quijano de deal met Pancha herbevestigt, wordt deze door een beroerte getroffen en overlijdt ter plekke. Quijano zet dan in zijn eentje de strijd tegen het windmolenpark voort, maar de strijd is vergeefs, vooral omdat het dorp geen inwoners meer telt en het niemand iets uitmaakt dat er windmolens komen.



Nadat Quijano voor de zoveelste keer problemen heeft veroorzaakt, komt zijn dochter langs. Ze lijkt hem ervan te kunnen overtuigen dat zijn dementie het inmiddels onmogelijk maakt dat hij zelfstandig kan blijven wonen. Totdat er een plekje vrijkomt in Seniorenresidentie Cervantes (Het goede leven!) kan hij bij zijn dochter en haar zoon intrekken. Quijano stemt tegenstribbelend uiteindelijk met het plan in en met zijn fiets op het dak van de auto reist Quijano samen met zijn dochter af. Helaas zonder afscheid te kunnen nemen van Dulcinea, omdat die zijn smeekbedes negeert en wegblijft.



De kennismaking met Robin, zijn kleinzoon, verloopt ongemakkelijk, omdat Quijano ontdekt dat Robin een stripliefhebber is en Robin niet blij is met opa omdat hij geen Robin wil worden genoemd. Het komt na verloop van tijd goed met die twee en ze besluiten samen op pad te gaan, want Quijano zit het feit dat hij geen afscheid heeft kunnen nemen van zijn grote liefde, Dulcinea, nog altijd dwars. Hij besluit terug te keren naar huis en de duistere ridder, die zichzelf niet zo mag noemen van zijn opa, vergezelt hem opdat hij tijdens die rit, geholpen door Quijano, het wellicht tot echte ridder kan schoppen.

Flix speelt in zijn Don Quichot met de thema's en personen uit de middeleeuwse gelijknamige klassieker van Cervantes. Het bekendste thema daaruit, het verkennen van de grens tussen verbeelding en realiteit, waan en werkelijkheid krijgt daarbij de meeste aandacht en wordt op een eigentijdse manier ingevuld: de mentale verwarring van Quijano en de jeugdige fantasie van zijn kleinzoon Robin gebaseerd op de Batmanstrips leidt tot hetzelfde resultaat, namelijk dat beiden de realiteit waarnemen als een permanente strijd tegen het kwaad. Flix laat zijn lezers deelnemen aan de vervorming van de werkelijkheid door voortdurend letterlijk te wisselen tussen fantasie en realiteit. Quijano zit het ene moment op zijn gammele fiets, in het volgende paneel galoppeert hij op zijn Rocinante, dan houdt hij een zweefvliegtuig in zijn hand en even later is het een lans of een sabel. Maar net als in de middeleeuwen is de werkelijkheid weerbarstig en ook dat laat Flix, genadeloos duidelijk, zien.



Er valt veel te lachen: om het verhaal, om de capriolen van de hoofdpersonen, en om de stripgrappen, zoals een raamlijst die over een spraakballon heen valt (zie eerste afbeelding). Maar er zijn ook ontroerende momenten, waarvan het moment waarop een arts Quijano vraagt of hij getrouwd is, en Flix als 'antwoord' een foto laat zien van Quijano en zijn zwangere vrouw er een is waarvan je op zijn minst even moet slikken (laatste afbeelding).
Klassieke verhalen verplaatsen naar het hier en nu is niet uniek, maar de wijze waarop Flix dat gedaan heeft maakt deze in strip gevatte Don Quichot en zijn kleinzoon op unieke wijze net zo ontroerend en sympathiek als die Spaanse edelman en zijn knecht van lang geleden.

Gelezen en gerecenseerd voor Hebban.nl

View all my reviews

De Kangoeroekronieken van Marc-Uwe Kling

De kangoeroekronieken by Marc-Uwe Kling
My rating: 3 of 5 stars

Ik las het boek als coördinator van de Hebban leesclub en verwijs naar het eindverslag dat ik van de leesclub maakte, omdat dat niet alleen weergeeft wat de verschillende deelnemers van het boek vonden, maar ook omdat het de schommelingen in mijn eigen menig precies weergeeft.

Klik (dus) hier om dat eindverslag te lezen.

View all my reviews