Maus: de volledige editie by Art SpiegelmanMy rating: 5 of 5 stars
Maus, de volledige editie bevat Mijn vader bloedt geschiedenis en En hier begon mijn ellende pas. Beide delen zijn eerst ieder apart apart uitgegeven, respectievelijk in 1986 en 1991. Mijn vader bloedt geschiedenis vertelt het verhaal van Art Spiegelmans vader, Vladek, vanaf midden jaren dertig in Polen tot de winter van 1944. In de winter van 1944 arriveert Spiegelmans vader in Auschwitz. Wat hij daar meemaakte en daarna wordt verteld in En hier begon mijn ellende pas.
Maus is echter meer dan 'alleen' het verhaal van Spiegelmans vader. Het is ook het verhaal van zijn vrouw Anja, hun zoontje Richieu, hun familie en hun vrienden in diezelfde periodes. Maus is daarmee ook het verhaal van Art, hoewel hij pas na de oorlog is geboren, en zijn moeilijke relatie met zijn ouders. Hoewel het op het eerste gezicht wat eigenaardig en misschien zelfs kinderachtig lijkt om mensen als dieren af te beelden (joden als muizen, Duitsers als katten, Amerikanen als honden, Polen als varkens, Fransen als kikkers, enz.), is het effect daarvan verre van kinderachtig. Het geeft dit overlevingsverhaal een extra dimensie, die niet alleen maar van de tekeningen afkomstig is, maar ook door de wijze waarop e.e.a. getekend is.
Eén van de mooiste voorbeelden daarvan is te zien in het deel van het verhaal waar Vladek en Anja op de vlucht zijn, op zoek naar een veilig schuilplaats. Ze hebben zich vermomd als 'gewone Polen' en dragen beiden een masker met een varkenskop. Vladek denkt echter: Ik was een beetje veilig. Ik had 'n jas en laarzen, als de Gestapo droeg als burger, maar Anja - zoals zij uitzag - aan haar kon je direct zien ze was joods. Ik was bang voor haar. Overal waar Vladek zelf aan het woord is of waar hij 'commentaar' geeft bij de gebeurtenissen, kun je dat 'horen'. Hij vertelt het verhaal in het Engels aan zijn zoon en dat is bij lange na geen perfect Engels, zoals ook uit de aangehaalde tekst blijkt. Het is dus geen 'slechte vertaling', zoals ik ergens als commentaar op dit boek las.
Een ander voorbeeld van de geweldige kracht die deze wijze van vertellen heeft, wordt op niet mis te verstane - en wat mij betreft - onovertroffen wijze geïllustreerd door onderstaande afbeelding...
Maus is een indrukwekkend verhaal en dat is het niet alleen vanwege de ervaringen van Vladek, maar ook door de wijze waarop het is verteld, dat wat er omheen wordt verteld én de wijze waarop het is verbeeld. Ik zie lang niet altijd de meerwaarde in van een strip om een verhaal te vertellen, maar Maus had niet anders verteld kunnen worden. Art Spiegelman heeft zijn vader onvergetelijk, maar ook heel erg menselijk neergezet.
Wie Maus niet leest of wil lezen, ontneemt zichzelf de kans om op een ongeëvenaarde manier over de gebeurtenissen vlak voor, tijdens en na WOII te lezen. En wie wil zichzelf nou tekort doen?
Gelezen mei 2010
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.