Kleine mechanieken van Philippe Claudel

Kleine mechanieken by Philippe Claudel
My rating: 4 of 5 stars

In een interview naar aanleiding van het winnen van The Independent Foreign Fiction Prize wordt Het verslag van Brodeck omschreven als een "bijna donker sprookje waarin Kafka de gebroeders Grimm ontmoet". Een perfecte beschrijving voor een geweldig boek, maar ook een omschrijving die van toepassing is op Kleine Mechanieken, een boek met grimmige, vol dood en verderf zittende verhalen.

Het meest kafkaiaans is Tania Vläsi, het laatste verhaal uit de bundel. Tania wordt op een dag 'gevraagd' mee te komen, vervolgens opgesloten in een kleine kamer met een enorm hoog plafond, moet zich uitkleden en dan wachten tot ze aan de beurt is. Gedwee en zich nergens over verbazend laat Tania alles over zich heen komen. Gelukkig is ze perfect en leeft nog lang als koningin.
Minder Kafka, meer Grimm is het leven voor de struikrover uit De koopman en de dief, die van De Dood de kans krijgt om zijn leven te veranderen en zo alle misdaden goed te maken die hij tot dan begaan heeft. Het verhaal begint en eindigt sterk, maar heeft een slaapverwekkend middendeel dat weinig meer vertelt dan dat het de hoofdpersoon goed en steeds beter gaat.
De meeste verhalen zijn gelukkig beter opgebouwd, zoals Panopticum II waarin een gevangene samen met zijn collega's de perfecte cel mag bouwen. Het resultaat is een kamer zonder uitzicht, zonder geluid, zonder geur van buitenaf: "Ja, eindelijk zal ik thuis zijn, in ruste op een plek die eigenhandig heb gebouwd, met spierpijn en pijnlijke handen, met het zweet op mijn voorhoofd, en waar ik voor de rest van mijn eeuwigheid trots op kan zijn." Eind goed, al goed.

De beste verhalen in deze bundel gaan over schrijvers en dichters. Hoogtepunt daarvan is De ander, waarin de hoofdpersoon bij toeval een paar gedichten van Rimbaud leest en daar zo geobsedeerd door raakt dat hij zijn huidige leven vaarwel zegt om Rimbaud te vinden. Het is een van de langste verhalen, maar net zo krachtig als het veel kortere Romans (5 bladzijden) waarin een schrijver eindigt met romans te beloven "als dolken met vlijmscherpe punten die hun muziek in het geheugen van de mensen krassen, die ik bij tijd en wijle verzacht met stiltes, buitensporige, oneindige stiltes die ik het aanzien van goudstof geef, van grote beverige vervoering, van waterdruppels die een onweersbui over de achterkant van de wilgenbladeren uitstort om ze er vervolgens weer vanaf te jagen." Daarbij had Claudel het moeten laten, maar net als bij George Piroux, een tikje cynisch verhaal over een man die een eenzame dood sterft in een appartementencomplex en het fantastische Paliarus, over een dikke man op zoek naar de betekenis van het woord paliarus, schrijft hij één zin, één alinea teveel. Jammer, want het is een kras op de verder zo gave, donkere, absurdistische verhalen die ze besluiten.

Kleine Mechanieken is de eerste verhalenbundel van Claudel, geschreven in 2002. Hij schreef de kortverhalenbundel twee jaar voordat Grijze zielen, dat hij in 20003 schreef, vertaald werd in het Nederlands.

View all my reviews