De magie van papier

Doet men dat nog dezer dagen: een boom- of plantenblad tussen twee bladzijden vlijen? Emily Dickinson, een andere favoriete dichter van Collins (zijn derde bundel noemde hij Taking Off Emily Dickinson's Clothes) hield speciaal voor dit doel een herbariumboek bij. Die duizenden andere natuurgevoelige vrouwen hadden niet de bedoeling de gedroogde bloem of dat blad als bladwijzer te gebruiken, nee, deze eerbiedige daad diende een volgende generatie lezers eraan te herinneren dat alles vergankelijk is, behalve een boek en in het bijzonder dit speciale gedicht, waar het halfvergane blad nu als een van generfde kant gemaakt kleedje overheen ligt. Er zijn gaatjes in gegroeid, waardoorheen een drietal lettergrepen leesbaar is. Va, ni, tas, zie je daar staan. Een staaltje geluk dat een e-book niet kan schenken.

Bovenstaande komt uit Zo wordt u gelukkig waarin Kees van Kooten een veertigtal gedichten van Billy Collins zijn opgenomen. Ze zijn allemaal door van Kooten vertaald en bovendien vertelt hij bij elk gedicht iets over het gedicht, de vertaling of de dichter. Dit is een mooi stukje, dacht ik, en ook, nee, dat kan je inderdaad niet met een e-boek.

En toen, hup, ezelsoortje, want zo vroeg in het jaar zijn er geen plantenblaadjes om tussen de bladzijden te steken en ik wil dit stukje tekst weer kunnen terugvinden.

Even later steekt de wind op, komen er vaker wolken langs en is het net niet meer aangenaam toeven in de tuin. Ik verplaats me naar binnen, naar boven en ga verder in een ander boek: Samedi the deafness van Jesse Ball. Geen papier maar een e-boek en dus lees ik dat op mijn e-reader. Na pakweg een half uurtje lezen kom ik deze tekst tegen:

The light then in the kjoll room bore the shape of a mansard. Six leaves blew one by one through the window and landed at the feet of the two men.

Should I reach down and pick one up? thought James. If I did so, what would it mean?

A moment, then another moment.

Ik markeer de tekst omdat die zes blaadjes me aan het stukje van Kees van Kooten doen denken. En ineens weet ik het zeker: ik ga nu toch een blaadje zoeken en dat tussen bladzijde 80 en 81 van Zo wordt u gelukkig stoppen. Omdat het kan. En omdat het van Jesse Ball moet. Kan niet anders.

Gelukkig denkt een van mijn binnenplanten het hele jaar door dat het herfst is....