Can't we talk about something more pleasant? van Roz Chast

De ouders van Roz Chast en Roz Chast zelf deden wat alle ouders en kinderen zolang mogelijk doen: ontkennen en dus uitstellen. Maar ontkennen verandert niets, en van dit uitstel komt geen afstel. Voor niemand en dus ook niet voor Roz, niet voor haar vader en niet voor haar moeder.

Can't we talk about something more pleasant? is het verhaal van 'de dochter van' ouders die  langzaam sterven aan de gevolgen van het ouder worden. Roz Chast vertelt er niet alleen over, maar laat de gevolgen daarvan voor de ouders en 'de dochter van' zien. Het zijn pijnlijke, soms grappige, regelmatig wanhopigmakende, maar in ieder geval - voor iedereen die in dezelfde situatie zit of heeft gezeten - herkenbare situaties, gedachten en gevoelens.

Roz Chast is geboren in 1954 in Brooklyn. Haar ouders waren al flink op leeftijd toen zij geboren werd. Van een fijne jeugd was geen sprake, omdat de relatie met haar overheersende, veeleisende moeder daar te weinig ruimte voor liet. Roz lijkt op haar timide, onzekere vader die altijd voor 'de lieve vrede' gaat, ook en altijd als er sprake is van een verschil van mening (of ruzie) tussen Roz en haar moeder. Roz groeit op en gaat zo snel als mogelijk het huis uit. Ze wordt cartoonist bij o.a. The New Yorker, trouwt, krijgt kinderen en verhuist naar een 'suburb' en neemt zich voor nooit meer een voet in Brooklyn te zetten. 10 jaar is ze er niet meer geweest en dan begint het einde.

Op 9 september 2001 ziet Roz bij het bezoek aan haar ouders dat die het eigenlijk niet meer bolwerken: het huis is vies, 'grimy'. Maar een gesprek is niet mogelijk. Haar moeder en dus haar vader willen niet weg uit het huis waar ze al zo lang wonen en 'redden het nog best'. En eigenlijk is dat ook wel fijn om te horen. 
Niet veel later valt haar moeder en komt - uiteindelijk - in het ziekenhuis terecht. Dan en daar blijkt hoe slecht haar vader er geestelijk al aan toe is. Roz neemt haar vader in huis en - hoewel ze eigenlijk weet dat het geen goed idee meer is dat die twee weer in hun oude huis terugkeren - brengt hem weer opgelucht terug naar Brooklyn, als haar moeder het ziekenhuis kan verlaten.

Natuurlijk kan het niet meer, en uiteindelijk leggen de ouders van Roz zich er bij neer dat ze moeten verhuizen naar een verzorgingstehuis, 'the Place', zoals Roz het consequent noemt. Voor een schamele $ 7.400,- per maand.  Het is ook het moment dat Roz full time moeder wordt van haar ouders, vergezelt van alle administratieve rompslomp en kopzorgen die daar bij horen. 

Haar ouders hebben het na verloop van tijd best naar hun zin in 'the Place', maar vooral haar vader gaat geestelijk én lichamelijk snel achteruit. Hij is dan ook de eerste die overlijdt. Haar moeder is er daarna zo slecht aan toe dat Roz een tijdlang verwacht dat zij binnen korte tijd zal sterven.

Haar moeder krabbelt echter weer op en met de hulp van de peperdure ingehuurde 24-uurs hulp brengt zij nog drie jaar door in 'the Place', om daar uiteindelijk de laatste maanden van haar leven in bed door te brengen. Elke dag een beetje minder mens...

Juli 2009 voor Roz en haar moeder. 
Juli 2014 voor mij en mijn moeder.

In september 2009 overlijdt de moeder van Roz.

Helaas is Can't we talk about something more pleasant? (nog?) niet in het Nederlands verkrijgbaar, want ik zou iedereen willen aanraden om het zelf te lezen. En om je ouders te vragen het te lezen. En er dan WEL samen over te praten en WEL die dingen te regelen die geregeld moeten worden. Vooraf. Vóór het te laat is.

Update 22-7-2014: Gisteravond riep ik op mijn facebookpagina dat dit een bloedgoed boek is en dat het vertaald moet worden. Vanmorgen kreeg ik deze reactie:

En nu duimen dat het gaat lukken!!